Canan Ekinci YILMAZ: Barbershop İstanbul Nilüfer’de Açıldı

Barbershop İstanbul, Nilüfer Çoksesli Koro ve Nilüfer Oda Orkestrası, Yeni Yıl Özel Konseri'nde biz Nilüferlilerle buluştu. Nilüfer Belediyesi tarafından Nazım Hikmet Kültürevi'nde düzenlenen geceye katılım yüksekti. Salon en üst koltuklara, hatta balkona kadar dolmuştu.

Nilüfer Çoksesli Koro'yu ve Nilüfer Oda Orkestrası'nı sahnede defalarca izlemiş, defalarca anlatmıştım, ancak Barbershop İstanbul ile ilgili bir fikrim yoktu. Konser Barbershop İstanbul'un sahne almasıyla başladı. Birbirinden farklı seste, birbirinden farklı fizik yapısında, adeta 1930'lardan çıkıp gelmiş dört genç adam sahnede Acapella tarzında, tek enstrümanları olan seslerini kullanarak şarkı söylüyorlardı.

Bir Berber Bir Berbere

Barbershop isminden yola çıkarak ve 1930'ları resmeden filmlerden esinlenerek kafamda bir senaryo oluşturdum hemen. ABD'de içki yasağının olduğu günlerde küçücük bir berber dükkanındayız. Koltuğa uzanmış, boynundan aşağısı beyaz örtü ile örtülmüş, berberin elindeki usturaya teslim olmuş halde traş olan bir adam, diğer sandalyelerde sırasını bekleyen bir-iki müşteri, sokağa bakan pencerenin önünden gelip geçenler, karşıda siyah bir Cord 810, koltuktaki adamı özenle ve dikkatle tıraş eden berberin müşterisini rahatlatmak için söylediği müzikli ufak cümleler, cümlenin devamını getiren diğer müşteriler, bir tempo, bir hareket, bir gevşeme ve bir anda kopan kıyamet, kırılan camlar, kaçmaya çalışan ama kaçamayan berber, olduğu yerde yığılan bir-iki müşteri, uçuşan köpükler, örtünün altında elinde tuttuğu silaha davranamadan kanlar içinde kalan "baba" ve kopan tozun dumanın ardında belli belirsiz seçilen, ellerinde dumanı tüten Thompson'ları ile Cord 810'larına binip hızla uzaklaşan gangsterler.

Çok mu karamsar oldu? Çok mu gangster filmi izlemişim?

O zaman değiştirelim.

Virtual Barber Shop

Bu kez kulağımda kulaklık var ve YouTube'dan on beş yıl öncesine ait bir ses kaydını dinliyorum. Virtual Barber Shop'ta, bir berber dükkanında olabilecek tüm sesler beynimin içinde bir berber dükkanı oluşturuyor, berberin makası bir sağ kulağımın üzerinde bir sol kulağımın üzerinde gidip geliyor, traş makinesi kulağımı kaptı kapacak, konuşan ses bir uzaklaşıyor bir yakınlaşıyor; öyle ki, işittiğim o seslerden konuşan kişinin berber dükkanın neresinde olduğunu ve ne yaptığını biliyorum. Sonra ses kulağımın dibine geliyor ve fısıldıyor, istemsizce gülümsüyorum. Sanal berber dükkanının kapısını çekip gidiyor. Ben berber dükkânında tek başıma kalıyorum.

Barbershop Nedir?

Barbershop İstanbul ile başlayıp, Barbershop İstanbul&Nilüfer Çoksesli Koro ile devam eden, ikinci bölümde Nilüfer Oda Orkestrası'nın sahne aldığı, konser sonunda da tüm grupların sahneye gelerek umut dolu "Yılbaşı Şarkısı"nı seslendirdiği konserin bitiminde, Nilüfer Çoksesli Koro Şefi Zeynep Göknur Kara Yıldız'a "barbershop" ile ilgili sorular soruyorum. "Barbershop İstanbul"un ülkemizde bir ilk olduğunu anlatıyor. Konserden eve döndüğümde her şeyi bilen Google'a "Söyle bakalım, Barbershop müziği nedir?" diyorum. Şöyle anlatıyor:

"Berber dükkânının canlanma döneminde kodlandığı şekliyle berber vokal armonisi, esas olarak homoritmik bir dokuda her melodi notası için ünsüz dört parçalı akorlarla karakterize edilen bir acappella, yakın armoni veya eşliksiz vokal müzik tarzıdır. Barbershop, 1930’larda Amerika’da ortaya çıkan, erkek vokallerin yer aldığı, eşliksiz bir vokal müzik türü."

Barbershop Müziği konusunu biraz daha araştırınca, bu kez de Gönenç Hongur tarafından "Barbershop Müziği ve Popüler Kültürde Pratiği" başlığı ile yazılmış ve dergipark.org.tr'de yayınlanmış bir makaleye rast geliyorum. Makaleyi okuduğumda 1930'lar senaryom da, sanal berber dükkanı sesleri de yerini buluyor.

Türkiye'nin Barbershop tarzı ilk quarteti
Berber dükkanından çıkıp sahnemize geri dönelim.
Barbershop İstanbul, Tenor (en tiz partidir, melodinin üstünü armonize eder) Onur Zorluuysal, Lead (melodiyi söyler, diğerleri, melodi çevresinde armoniyi oluşturur) Erdinç Hasılcıoğulları, Bariton (geleneksel düzenlemelerde melodinin altını armonize eder, modern düzenlemelerde bazen Lead’in üzerinde veya Bas’a yakın olacak şekilde geniş bir ses aralığında dolaşır, çoğunlukla akora lezzetini veren sesleri söyler, bu yönüyle SATB düzenindeki altoya benzetilebilir) Kaan Bayır ile Bas (en pes partidir, akordaki en alt sesi söyler) Enis Turhan tarafından, klasik ve modern Barbershop tarzı acapella müziğini icra etmek amacıyla, uluslararası sahne deneyimine sahip müzisyenler tarafından 2014 yılında kurulmuş.

Barbershop İstanbul

Barbershop İstanbul Türkiye'nin Barbershop tarzı ilk quarteti ve Barbershop Harmony Society'nin Türkiye'deki ilk üyesi. Kuruluşunun ilk üç yılında Chuck Hunter koçluğunda çalışan quartet, icra ettiği müziği uluslararası kaliteye taşımış. 2017 yılında ABD Nashville'de gerçekleşen Harmony University - Quartet College'den davet almış ve her yıl düzenlenen Barbershop kampına katılan ve sahne alan ilk Türk quartet olmuş.

İlk kez Bursa'da

Konserde dokuz eser seslendiren Barbershop İstanbul, son üç eseri Türkçe şarkılara ayırmıştı. İlk olarak bu akşam Bursa’da söylenecek olan, düzenlemeleri Kaan Bayır’a ait, Kaan Tangöze’nin Köprü Altı, Ozan Çolakoğlu’nun Deli Mavi ve Cemal Reşit Rey’in Lüküs Hayat eserlerini dinleyecektik. Yine Barbershop İstanbul ve Nilüfer Çoksesli Koro’nun birlikte seslendirdiği What a Wonderfull World ile Swing Low, Kaan Bayır tarafından, koro ve Barbershop İstanbul için düzenlenmiş.

Nilüfer Çoksesli Koro & Barbershop İstanbul

Zeynep Göknur Kara Yıldız - Nejla Aslan

Nilüfer Oda Orkestrası

İlk bölümün ardından ikinci bölümde sahne, Deniz Tan şefliğinde Nilüfer Oda Orkestrası'nın idi. Scent of a Woman, Love Story, La La Land, Harry Potter, Pirates of the Caribbean gibi bilinen film müziklerinden oluşan repertuvarda iki eser solistler tarafından seslendirildi. The Fifth Element parçasının solisti Özlem Yazıcı, Phantom of the Opera parçasının solistleri Seda Mintaş Ergen ile Mehmet Eğri idi.

Özlem Yazıcı

Seda Mintaş Ergen & Mehmet Eğri

Özellkle de Aşk Hikâyesi'nde Ryan O'Neal ile Ali MacGraw'ın canlandırdığı Oliver ile Jennifer, Kadın Kokusu'nda Al Pacino'nun canlandırdığı emekli Albay Frank Slade, Karayip Korsanları'nda Johnny Depp'in canlandırdığı Jack Sparrow karakterleri zihnimin derinlerindeydi. La La Land'ı bir yazlık sinemada izlemiştim. Harry Potter filmlerine mesafeliydim. Operadaki Hayalet müzikal filminin yeni versiyonunu Netflix'te birkaç gün önce izlemiştim ve hâlâ etkisindeydim. Repetuvar öyle akıyordu ki, devamında Carmen müzikalinden L'amour ve Notre Dame De Paris müzikalinden Belle eserlerini de dinlemek istedim.
Orkestra çalarken ve solistler performans sergilerken arkada da filmden görüntüler aksaydı diye düşündüm. Kendi düşünceme muhalefet edip, görüntülere odaklanırsak müziği kaçırırdık belki dedim.

Noel Baba'dan Şef olur mu?

Nilüfer Oda Orkestrası'na bir ara Noel Baba şeflik etmek istedi ancak elinde baget olmadan şef olunmuyordu. Neyse ki Deniz Tan bageti Noel Baba'ya verdi de güzel bir yılbaşı şarkısı dinledik.

Bu minik esprinin ardından Nilüfer Çoksesli Koro sahne önüne gelerek, sözleri Hasan Erkek’e, bestesi Nedim Yıldız’a ait Yeni Yıl şarkısını seslendirdi. Nilüfer Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Nejla Aslan'ın şeflere ve solistlere yılbaşı çiçeği takdim etmesinin ardından Yeni Yıl şarkısı bu kez Barbershop İstanbul ile birlikte bir kez daha söylendi.

Nilüfer Çoksesli Koro'nun ve Nilüfer Oda Orkestrası'nı yıllardır izlerim ve başta şefleri Zeynep Göknur Kara Yıldız ile Deniz Tan olmak üzere, koroya ve orkestraya emeği geçen her bir kişiye ayrı ayrı teşekkür ederim.

Nilüfer Oda Orkestrası

Konser sonunda, nasıldı güzel miydi diye soranlara, sarhoşum dedim. Sanal berber dükkânını kulaklıkla dinlerken nöronlarımın hissettiği gibi, yine dalgaların hareketiyle bir o yana bir bu yana ahenkle salınan yosunlar gibiler dedim. Kısacası, sanatın iyileştirici gücü ile "iyi olma hâli" içindeyim dedim.

Kültür ve sanatın gittikçe azaldığı son yıllarda, bizi kültür ve sanatla buluşturduğu için Nilüfer Belediyesi Sanat'a ve Nilüfer Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Nejla Aslan'a ayrıca teşekkürler.