Bursa Lozan Mübadilleri

Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği’nde Başkan Ali Korkut ve kurucu üyelerden Bayram Akıncı ile hem Mübadele Evi’ni gezdik, hem de uzun uzun sohbet ettik.

“Nilüfer Belediyesi Mübadele Evi”
Görükle Mahallesi’nin Cumhuriyet Meydanı’nda yer alan, Nilüfer Belediyesi’nin Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği ile birlikte oluşturduğu Nilüfer Belediyesi Mübadele Evi, mübadele öncesi Miltiadis Trihoulidis’in evidir. Ev, 1922 sonrası Kavala’dan mübadele ile Bursa’ya gelen Hasan Gültekin ve Sıdıka Gültekin çiftinin yeni evi olur. Hasan Gültekin’in ardından oğlu Ramazan Gültekin’in ailesinin de ikamet ettiği bu binanın giriş katı, 1990’lı yıllara kadar bir dönem kahve, kasap dükkanı ve lastikçi olarak kullanılır. 2002 yılında kurulan Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği’ne de ev sahipliği yapan bu tarihi yapı, Nilüfer Belediyesi’nin 2012 yılında başlattığı, 2015 yılında tamamlanan rekonsktrüksyon ve restorasyon çalışmaları sonunda bugünkü görünümüne kavuşur.

Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi’nin 93. yılında açılan Mübadele Evi’nin açılış törenine Yunanistan’dan mübadil torunları, Nilüfer Belediyesi’nin Yunanistan’daki kardeş kenti Serez’den, Selanik Kalamaria Belediyesi’nden ve derneklerden toplam 46 konuk katılır.
Kaynak: https://www.bursalozan.org/

Video kaydını yaparken göçten ve göçün izlerinden konuştuk Ali Bey ve Bayram Bey ile.
Ben de kendilerine sordum: “Göçün izleri geçmişte mi kalır, geleceğe mi uzanır?” diye…
Hem geçmişte kalanlardan hem de geleceğe uzananlardan bahsettik sonra da.
Gidenlerin ve gelenlerin anısı karşısında saygıyla eğildik…

MÜBADELE
1912–1922 yılları arasındaki savaşlar nedeniyle Balkanlar’da, Ege Adalarında ve Anadolu’da büyük acılar yaşandı. Balkan Savaşı sonrasında yüz binlerce Müslüman savaşta yenik düşen Osmanlı ordusunun peşi sıra korku ve panik içinde doğdukları toprakları terk ederek Anadolu ‘ya sığındı. Benzer trajedi, 1922 yılında Kurtuluş Savaşında yenik düşen Yunan ordusuyla beraber Anadolu’yu terk eden Rum Ortodoksların başına geldi. Bir ay gibi kısa bir süre içinde yüz binlerce Rum Ortodoks Yunanistan’a sığındı. Bu durum Yunanistan’da büyük sıkıntılara ve kaosa yol açtı. Yunanistan’ın nüfusu bir anda dörtte bir oranında arttı.
Lozan Barış Konferansı toplandığında öncelikle sığınmacılar ve esirler konusu ele alındı. İngiltere temsilcisi Lord Curzon’un teklifi ve Milletler Cemiyeti görevlisi Nansen’in raporu doğrultusunda; Yunanistan’da yerleşik Müslümanlarla Türkiye’de yerleşik Rum Ortodoksların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşme uyarınca; İstanbul’daki Rum Ortodokslar ile Batı Trakya’daki Müslümanlar hariç Yunanistan’da yerleşik bütün Müslümanlar Türkiye’ye, Türkiye’de yerleşik bütün Rum Ortodokslar Yunanistan’a gönderildi. Mübadele sözleşmesinin kapsamına 18 Ekim 1912 tarihinden sonra yurtlarını terk etmiş olanlar da alınarak mülteciler sorununa bir çözüm bulunmuş oldu.
Zorunlu Göç’ü içeren bu sözleşme ile iki milyon civarında insan yurtlarından kopartılarak, yeni yerleşim bölgelerinde yaşamaya mecbur edildi. Tarihimizdeki bu kitlesel ve zorunlu göçe kısaca mübadele, bu insanlara da mübadil deniyor.
http://www.lozanmubadilleri.org.tr/kisaca-mubadele/ sayfasından daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

23 Ekim 2019 / C.E.Y.