Arkadaşım Bipolar

Yine çıktın karşıma Vincent...

Bu kez 'Uluslararası Dünya Bipolar Günü'nde kesişti yollarımız yine seninle.

Senin de haberin oluyordur, senin doğum günün olan 30 Mart tarihinde seninle birlikte tüm bipolarları anıyor dünya her yıl. 
Hangi yıldızdasın bilmiyorum ama doğum günün kutlu olsun Vincent...
"Bir bipolarlı deha beynine sahiptir" sözüne en iyi örneksin sen. İhtimal ki sen de bilmiyordun bipolar olduğunu ve kendinle mücadele ediyordun durmaksızın. Zihnin çıldırmış gibi çalışırken, beynin manik ataklardan depresyonlara savrulan azgın dalgalarla boğuşurken, bedenin içindeki taşkın nehrin akışını kontrol edemiyorken daha fazla dayanamadın bu iniş çıkışlara ve çekip gittin genç yaşında.
Bipolar diye bir hastalığın varlığı bilinseydi eğer, iç dengeni sağlayacak ilaç tedavisi yapılır, belki seni darmadağın eden dibe dalışları ve arşa çıkışları yaşamaz, bu kadar yorulmaz, bu kadar erken veda etmezdin hayata.
Heyhat...
****
İntihar oranı en yüksek hastalıklardan biri olan "Bipolar" nedir ne değildir hâlâ pek bilinmiyor aslında. 
Lakin anlatılmaya ve farkındalık yaratılmaya çalışılıyor.

30 Mart Dünya Bipolar Günü'nde Nilüfer Kent Konseyi Kadın Meclisi ve Bipolar Projects İnisiyatifi iş birliğinde, Nilüfer Karaman Dernekler Yerleşkesi'nde bir panel ile sergi düzenlendi ve katılımcılara "Bipolar" anlatıldı.

Hindistan ve İstanbul'da bipolar sanatçıların, hastaların çalışmalarından oluşan eserler, "Bipolar Farklı Bir Yaşam Sergisi" adı altında Bursa'da sergilendi. 
Ukrayna'dan Tania Bohuslavska'nın, ABD'den McKenna Artistry, Kimberly Bagley ve Linda Michelle Hardy'nin, Kore'den Katya Kan'ın, Hollanda'dan Remi Van Alphen'in, İtalya'dan Giuseppe Portulano'nın, İngiltere'den Ekaterini Koliakou'nun, Türkiye'den de Esra Karakaş'ın eserleri sergi salonunda izleyicilerle buluştu.
(Bu programa bağlı destekleyici etkinlikler eş zamanlı olarak Hindistan'da da gerçekleşiyor.)

Serginin ardından "BİPOLAR - Farklı Bir Yaşam / A Different Life" paneli, Nilüfer Kent Konseyi Kadın Meclisi Başkanı Cevriye Coşkun Kayış ve Nilüfer Kent Konseyi Başkanı Fehmi Enginalp'in açılış konuşmalarıyla başladı.

İlk panelist olan Bipolar Yaşam Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Özlem Sarı, "Kabul Et, Kontrol Et, Dengeli Yaşa" sunumunda 32 yıllık bipolar hastası olduğunu ve bu hastalıkla yaşamayı nasıl öğrendiğini; Bipolar Yaşam Derneği üyelerinden Yücel Özcan, bir bipolar annesi olarak yaşadıklarını ve "Sevgi ve Destekle" engelleri nasıl aştığını; Sanat Psikoterapileri Derneği'nden Yrd.Doç.Dr. Pervin Tunç, "Bipolar Bozuklukta Sanatla Tedavi'nin Önemi"ni; son olarak da Bipolar Projects Yönetim Kurulu Başkanı Fatmagül Mutlu, "Uluslararası Alanda Yürütülen Bipolar Projeleri"ni anlattı izleyicilere.

DUYGUDURUM BOZUKLUĞU
"Bipolar Bozukluk, eski ismiyle 'manik depresif' hastalık, Türkçe'de iki uçlu ya da iki kutuplu bozukluk olarak bilinen bir 'duygudurum' bozukluğudur."

Panel sonrası akılda kalanları sıralarsak:
Hastalık genelde genetiktir, tıbbi nedenlere dayanır ve yoğun yaşanan bir sıkıntı sonucu ortaya çıkabilir. 
Hastalık dönemleri dışında, hasta günlük hayatını koruyucu tedavilerle sürdürebilir. 
Bipolar bozuklukta tanı psikiyatrik muayene ve geçmiş bilgilerin doğru biçimde toplanması ile konur. Tanı konulması için psikolojik test, beyin görüntüleme filmleri gibi işlemlerin yararı yoktur. Genellikle tiroid işlevleri ve bazı kan testleri tanı ve tedavi aşamasında mutlaka kontrol edilir.
Hastalık dönemi öncesinde uyarıcı belirtiler fark edilerek, erken müdahale ile atağın önüne geçilebilir.
(Bipolar Yaşam Derneği tarafından hazırlanan bipolar hastalarının ve yakınlarının anlatımlarından oluşmuş #Anlatkibilinsin videosunu izlemenizi isterim.)

Hastalığın mani döneminde uykusuzluk, aşırı öz güven, aşırı düşünme ve konuşma, aşırı para harcama görülür. (Vardiyalı işler bipolar hastalarına kat'iyetle uygun değildir.)
Hastalığın depresyon döneminde yoğun mutsuzluk, derin üzüntü, yaşama isteğinin azlaması, iştahsızlık, karamsarlık, unutkanlık, intihar düşünceleri ve girişimleri görülür. 
Mani döneminde oluşan aşırı enerji indirilmeye, depresyon döneminde düşen enerji ise yükseltilmeye çalışılır.
Hasta yakınları iyi birer gözlemci olmalı ve peygamber sabrı elden bırakmamalı ve hasta kişiye sevgi ve anlayışla yaklaşmalıdır. 
Hastalığın ortaya çıkarttığı davranışlar hastanın elinde değildir ve hiçbirisi hastanın suçu değildir. Beyin kimyasındaki değişimler dengelendiğinde hastalık kontrol edilebilir.
Bipolar ile yaşamayı öğrenmek gereklidir. Bunun için de önce hastalığı kabul etmeli, devamında kontrolü sağlamalı, sonrasında da hayatı yaşamalıdır. 
Ülkemizde 2 milyon kişide bu hastalık var. Dünya verilerine göre bipolar en çok 15-25 yaş aralığında rastlanıyor. İki milyonun içinde ünlülerden kimler var bilmiyoruz tabi. 
Belki de hiç yoktur...
Dünyada ise Catherina Zeta Jones, Jim Carry, Robin Williams, Marilyn Monroe, Sinead O’Connor, Kurt Cobain, Mel Gibson, Britney Spears, Ludwig van Beethoven, Vincent Van Gogh en bilinen bipolar hastaları. 
Etiketleme ile damgalamaya karşı duruş sergileyerek ve bunun yanlış olduğu mesajını vererek, bipolar insanların yanlarında olduğumuzu göstermek istiyoruz.
Hastalık zor ama onunla yaşamayı öğrenebilirsiniz.
Bipolar hastalar kendilerini sanatla daha iyi ifade edebiliyorlar. Çizdikleri resimlerin çektikleri fotoğrafların, yazdıkları yazıların, çaldıkları müziklerin hepsi içlerinde kopan fırtınaların birer yansıması.
Hastanın durumuna göre ortaya çıkan çizimler karmakarışık ve agresif ya da durgun ve dingin bir görünümde olabiliyor.

SERGİDEN

O'nun / Tania Bohuslavska

Çalışmalarında fotoğraf ve videoyu tercih ettiğini söyleyen Tania Bohuslavska, "Sanatım en uç koşulları yaşama imkanı sağlıyor. Bipolar bozukluk hayatımda belirleyici bir rol oynamadı, ancak hayatım ve sanat eserimde önemli bir rol oynuyor." yazmış çalışmasının altına.

Gözyaşları Düştüğünde / Katya Kan

Kuzey Koreli sanatçı Katya Kan; "Benim sanat yaşamım bipolar bozukluğumda terapötik bir role sahiptir ve her gün karşılaştığım ruhsal değişimlerimi dengelememi sağlıyor. Ben sanat yardımı ile bipoların durumumun üstesinden gelmek üzereyim derim." demiş kendisi için.

İpek Yolu'nun sonu / Katya Kan

Ayfer Gültekin'in "İki Ucu Boklu Değnek" kitabında dediği gibi; "Bazen de uçlar asitleniyor ve sen zehirleniyor gibi oluyorsun..."

Ayfer Gültekin / İki Ucu Boklu Değnek

Bu söz bile iki farklı cehennem arasında sarkaç misali gidip gelen bir beynin ne ızdıraplar çektiğini anlatmaya yetmiyor mu?

ARKADAŞIM BİPOLAR
Hastalığı ömür boyu sürecek bir birliktelik olarak kabul edip, onunla arkadaş olmak, onun elinden tutmak, onu anlamak, onun sesine kulak vermek, onu dinlemek ve o zorlu yolları birlikte arkadaşça yürümek lazım demek ki...
Biliyorum, yazıldığı kadar kolay değil elbet.
Ancak anlatılanlara bakarsak, imkânsız hiç değil...

Bipolar Yaşam Derneği tarafından hazırlanan bipolar hastalarının ve yakınlarının anlatımlarından oluşmuş #Anlatkibilinsin videosunu buradan izleyebilirsiniz.